H&K G3 SG1

ryba

HISTORIA

W latach 50 nowopowstała Bundeswehra poszukiwała indywidualnej broni automatycznej w którą mogłaby wyposażyć swoich piechurów. Przejściowym rozwiązaniem okazał się belgijski FN FAL, wprowadzony do uzbrojenia pod oznaczeniem G1. Jednak gdy Belgowie odmówili sprzedaży licencji na produkcję karabinu w zakładach niemieckich poszukiwania rozpoczęto na nowo.

Wyjściem z sytuacji okazał się Hiszpański karabin CETME, opracowany przy pomocy niemieckich naukowców którzy wyemigrowali do tego kraju po II wojnie światowej.

Konstrukcyjnie CETME opierał się na karabinie StG45(M), opracowanym w zakładach Mausera pod koniec wojny. Hiszpanie w zamian za pomoc udzieloną przez konstruktorów firmy Heckler&Koch, przy wdrożeniu produkcji CETME zgodzili się odsprzedać rządowi niemieckiemu licencję na produkcję zmodernizowanej wersji tego karabinu dostosowanej do naboju 7,62 x 51 mm NATO (rząd przekazał licencję firmie H&K). Nowy karabin pod oznaczeniem G3 (Gewehr 3) został w 1959r. przyjęty na uzbrojenie wojsk RFN.

G3 był podobny do innych karabinów powstałych na zachodzie w tym samym okresie, takich jak M14 czy FN FAL, podobnie jak one był bronią dość ciężką, o tradycyjnej konstrukcji zasilaną z pudełkowych magazynków o relatywnie małej pojemności (20 naboi), to czym niewątpliwie się na ich tle wyróżniał była jego celność i powodowana po części masą stabilność podczas strzału. Te cechy a także wynikła z prostoty konstrukcji duża niezawodność bojowa spowodowały że wyrób Hekler&Koch szybko zyskał wielu nabywców zagranicznych.

Przez ostatnie 40 lat, ponad 50 krajów wprowadziło na uzbrojenie swoich armii G3 lub jego modyfikacje, w 15 krajach był on produkowany licencyjnie. Produkcja karabinu w zakładach Heckler&Koch została zakończona dopiero w 2001 roku, mimo że od 1997 nie jest on już podstawową bronią Bundeswehry, zaś wiele krajów takich jak Turcja czy Pakistan nadal produkuje G3.

ZASTOSOWANIE BOJOWE

Swój chrzest bojowy Gewehr 3 przeszły w spalonym słońcem buszu Angoli, Mozambiku i dżunglach Gwinei, gdzie były uzbrojeniem wojsk portugalskich, od początku lat 60-tych walczących o utrzymanie zamorskich posiadłości tego kraju w Afryce. Były tam używane przez wszystkie rodzaje wojsk, w tym również przez spadochroniarzy, którzy używali wersji ze składaną kolbą. W starciu z partyzantami uzbrojonymi w AK-47 wyszły na jaw główne wady karabinu, takie jak mała pojemność magazynków i duża waga, która w połączeniu z dużym ciężarem amunicji 7,62 x 51 ograniczała ilość zabieranej przez żołnierzy amunicji… paradoksalnie uwidoczniło to także jego zalety, takie jak prowadzenie bardzo celnego ognia pojedynczego.

Karabin okazał się również niezawodny, mimo ciężkich warunków klimatycznych i bytowych (wahania temperatur, wilgotność, zapylenie).
Od tego czasu G3 pojawiały się w wielu konfliktach na całym świecie ustępując pod tym względem prawdopodobnie jedynie Kałasznikowom (i może FN FAL).

Istnieją między innymi doniesienia o wykorzystaniu pojedynczych egzemplarzy przez amerykańskich SEALs podczas wojny wietnamskiej. Armie rządowe państw ameryki łacińskiej, Azji i Afryki szeroko wykorzystywały G3 do likwidowania partyzantki.

Salwador wykorzystywał G3 w wojnie z Hondurasem (Wojna Footballowi), izraelska Brygada „Golani” używała pewnej ilości G3 podczas wojny sześciodniowej, G3 były podstawową bronią armii Pakistańskiej w wojnie z Indiami w 1971r. i armii Irańskiej w wojnie z Irakiem (1980-1988). Ostatnim większym konfliktem w którym brały udział była I Wojna w Zatoce, gdzie były na uzbrojeniu państw koalicji. Obecnie również biorą udział konfliktach, m.in. w Iraku i Afganistanie gdzie można je znaleźć na wyposażeniu obu stron konfliktu.
Ze względu na swoją dużą celność karabiny nadawał się do roli broni dla strzelców wyborowych, i w takiej roli był one użyte przez zachodnio niemiecką policję podczas nieudanej próby odbicia zakładników na olimpiadzie w Monachium w 1972r. Mimo że podczas akcji zawiedli ludzie, nie sprzęt wydarzenie to silnie wpłynęło rozwój G3 w wersji wyborowej. Uznano że dotychczasowa praktyka wyposażania w przyrządy optyczne wyselekcjonowanych seryjnych G3 nie wystarcza. Stworzono więc specjalnie wersję wyborową G3 SG/1, staranniej wykonaną i fabrycznie wyposażoną m.in. w poduszkę strzelca dwójnóg i przyśpieszacz mechanizmu spustowego. Wersja ta co prawda nie weszła do uzbrojenia Bundeswehry, ale znalazła wielu nabywców wśród służb policyjnych na całym świecie… i nie tylko. SG/1 były używane przez SEALs podczas inwazji na Granade.

W wyniku dalszych modyfikacji G3 SG/1 powstał karabin PSG1.

OPIS KONSTRUKCJI

G3 jest bronią samoczynno-samopowtarzalną. Działa na zasadzie odrzutu zamka półswobodnego hamowanego rolkami. G3 strzela z zamka zamkniętego. Zamek składa się z tłoka zaporowego i trzonu zamkowego pomiędzy którymi znajduję się rolki opóźniające otwarcie zamka. Broń posiada bezpiecznik nastawny, połączony z przełącznikiem rodzaju ognia, posiadającym trzy ustawienia: bezpieczny, do prowadzenia ogni pojedynczego i do prowadzenia ognia ciągłego. Lufa zakończona szczelinowym tłumikiem płomienia. Przewód lufy gwintowany jest czterema bruzdami prawoskrętnymi o skoku 305 mm. Wewnątrz komory nabojowej wykonano jest 12 rowków Revellego o długości 6 mm ułatwiających wyrzut łuski. Mechaniczne przyrządy celownicze to celownik bębnowy z przeziernikami, o nastawach 200, 300 i 400 m, oraz szczerbinką o nastawie 100 m.

WERSJE

G3 – licencyjny CETME Modelo B

G3A1 – G3 ze składaną obrotową kolbą, konstrukcyjnie podobną do tych używanych w AK47S i MP40, ze względu na zbyt duży odrzut broni projekt zarzucono.

G3A2 – porównaniu do poprzednich wersji wprowadzono tu bębnowy celownik przeziernikowy.

G3A3 – podstawowa wersja karabinu, z kolbą i przednim chwytem wykonanymi z tworzywa. Chwyt przedni mógł być wąski i wentylowany, jednak część produkcji eksportowej posiadała szerokie chwyty. Później dodano tez możliwość montażu dwójnogu

G3A3ZF – wyborowa wersja wyposażona w celownik optyczny (ZF od zielfenrohr – niem. celownik optyczny) firm Zeiss lub Hensoldt und Solne Optishe Werke o powiększeniu czterokrotnym.

G3A4 – wersja ze składaną (wysuwaną) kolbą, stworzona z myślą o spadochroniarzach, również ta wersja była wyposażana w celowniki optyczne (karabiny takie nosiły oznaczenie G3A4ZF).

G3KA4 – subkarabinek, ze składaną kolbą i lufą długości 315mm, najmniejszy z rodziny G3. Pewne ilości tej broni złożonej na licencji w zakładach Enfield używają (używały?) pod oznaczeniem L100A1 brytyjskie siły specjalne.

G3A5 – duńska wersja G3A3, od oryginału różni się mechanizmem wyciszającym prace zamka. W armii duńskiej funkcjonuje pod oznaczeniem Gv m/75.

G3A6 – oznaczenie wersji G3 przeznaczonej dla Iranu (od wersji niemieckiej wyróżnia ją poszerzony chwyt przedni).

G3A7 – oznaczenie wersji tureckiej. Wersja ze składaną kolbą nosi oznaczenie G3A7A1

Gv m/66 – wersja G3A3 produkowana przez Rheinmetall dla armii duńskiej, posiada jedynie opcje ognia pojedynczego, jednak możliwe jest przerobienie jej na wersje z ogniem ciągłym za pomocą specjalnego narzędzia (magicznej pały!!!).

AG-3 Norweska wersja G3A5, produkowana na licencji przez Kongsberg Våpenfabrikk, w latach 1967 -1974 wyprodukowano ok. 253 tys. sztuk tej wersji na potrzeby armii norweskiej.

AG-3 F1 – AG3 z wysuwaną kolba, używany przez siły specjalne i załogi niektórych pojazdów armii norweskiej.

Ak 4 – szwedzka wersja G3A3.

G3P4 – oznaczenie pakistańskiej wersji G3A4 (poszerzony chwyt przedni)

DIO G3 Bullpup – odmiana Bullpup karabinu G3, skonstruowana w Iranie

G3 TGS – G3 z podczepionym granatnikiem HK 79

G3 SG/1 – wyborowa wersja G3 (SG – schutzen gewehr – karabin strzelca), dokładniejszy opis tej wersji pojawi się za jakiś czas.

Poza wymienionymi wersjami, produkuje się wersje przeznaczone na rynek cywilny, karabiny tych wersji przeważnie nie mają możliwości prowadzenia ognia ciągłego.

Na bazie G3 powstała cała plejada broni, poza wspomnianym PSG1 są to m.in. seria pistoletów maszynowych MP5, a także odmiana G3 strzelającą amunicją 5,56x45 mm NATO, czyli rodzina HK 33.

ZAKOŃCZENIE

Podsumowując G3 był bronią, która spełniła pokładane w niej nadzieje i udowodniła swoją wartość na wielu polach bitew (co można powiedzieć o niewielu dzisiejszych popularnych modelach uzbrojenia). Wady karabiny takie jak duża waga, nienajlepsza ergonomiczność były w zupełności równoważone takimi zaletami jak niezawodność, celność i prostota konstrukcji, co powodowało że nigdy nie ustępował on swoim rywalom.

Na zakończenie można dodać że w związku z zastąpieniem G3 przez G36 zapasy tych pierwszych znajdujące się w magazynach Bundeswehry mają zostać partiami zniszczone. Proces ten rozpoczął się w 2002r. i ma się zakończyć w 2007. Być może ma to związek z obawą by broń ta nie została sprzedana do krajów trzeciego świata. Możliwe że w przeciwieństwie do producentów kałasznikowa, decydentom z H&K nie odpowiada by marka ich produktu była kojarzona z każdym konfliktem na świecie. Może to kwestia mentalności, w końcu Rosjanie robią bardzo solidne i tanio dostępne Łady, ale większość właścicieli czterech kółek i tak marzy o niemieckim Mercedesie.

Źródła:

J. Biniewski, „Irak-Iran 80-88”, wyd. Altair, Warszawa 1993.

I. Cholupek, „Snajperski rolls-royce”, Komandos 7-8/2001.

Linki:

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]